De regering had aanvankelijk de nodige moeite vrouwen er toe te bewegen de plek van de vertrokken mannen in te nemen. Er werd daarom een grootschalige campagne opgezet die de Amerikaanse vrouwen over moest halen de fabrieken in te duiken, aan de slag te gaan als taxichauffeur en dokter. Om het idee van de werkende vrouw aan de man (vrouw dus) te brengen werd vanaf 1943 Rosie the Riveter (vrij vertaald: Klaartje Klinker) in het leven geroepen. Een levenslustige, sterke, wilskrachtige en bovendien mooie vrouw die met plezier arbeid verrichte.
Rose Will Monroe stond symbool voor de campagne. De vrouw verhuisde in de oorlog van Kentucky naar Michigan en ging daar werken in de Willow Run Aircraft Factory. Ze werkte er mee aan de bouw van B-29 en B-254 bommenwerpers voor de luchtmacht. De overheid benaderde haar om in de eerste Rosie the Riveter promotiefilm te spelen. Haar beeltenis werd tevens gebruikt voor een postercampagne.
De bekendste Riveter-poster is de poster met daarop een arbeidster die met opgestroopte mouwen zegt: 'We can do it!'. Deze poster werd gemaakt door J. Howard Miller. Om de afbeelding te maken gebruikte hij een foto waarop een vrouw te zien was die in een fabriek aan het werk was. Deze vrouw bleek later Geraldine Doyle te zijn. Pas in 1984 ontdekt deze Amerikaanse dat ze symbool had gestaan voor de campagne. Doyle werkte op 17-jarige leeftijd overigens slechts een week in de fabriek waar de foto werd genomen.
Rosie the RiveterOmdat grote aantallen mannen het arbeidsproces verlieten om dienst te doen in het leger moest de plek die ze achterlieten opgevuld worden door vrouwen. Deze vrouwen leverden een belangrijke bijdrage aan de oorlog. Ze losten dan geen schot, lieten zich niet in vijandelijk gebied droppen als parachutist, maar zonder hen was de Amerikaanse economie niet blijven draaien.
De Amerikaanse vrouwen waren gezamenlijk verantwoordelijk voor de productie van 300.000 vliegtuigen en honderdduizenden jeeps, schepen en tanks en droegen daarmee bij aan de oorlog die hun land op dat moment voerde. Maar ook in andere, meer alledaagse bedrijfstakken, participeerden de vrouwen.
De bekendste Riveter-poster is de poster met daarop een arbeidster die met opgestroopte mouwen zegt: 'We can do it!'. Deze poster werd gemaakt door J. Howard Miller. Om de afbeelding te maken gebruikte hij een foto waarop een vrouw te zien was die in een fabriek aan het werk was. Deze vrouw bleek later Geraldine Doyle te zijn. Pas in 1984 ontdekt deze Amerikaanse dat ze symbool had gestaan voor de campagne. Doyle werkte op 17-jarige leeftijd overigens slechts een week in de fabriek waar de foto werd genomen.
Rosie the RiveterOmdat grote aantallen mannen het arbeidsproces verlieten om dienst te doen in het leger moest de plek die ze achterlieten opgevuld worden door vrouwen. Deze vrouwen leverden een belangrijke bijdrage aan de oorlog. Ze losten dan geen schot, lieten zich niet in vijandelijk gebied droppen als parachutist, maar zonder hen was de Amerikaanse economie niet blijven draaien.
De Amerikaanse vrouwen waren gezamenlijk verantwoordelijk voor de productie van 300.000 vliegtuigen en honderdduizenden jeeps, schepen en tanks en droegen daarmee bij aan de oorlog die hun land op dat moment voerde. Maar ook in andere, meer alledaagse bedrijfstakken, participeerden de vrouwen.
Muziek.....
Om de boodschap van de 'werkende vrouw' goed voor het voetlicht te brengen werd ook het massacommunicatiemiddel muziek ingezet. Liedjes als 'Rosie the Riveter' van de Four Vagabonds en 'We're the Janes who make the planes' moeten bijdragen aan de arbeidsparticipatie van vrouwen.
Hoewel de vrouwen mannenbanen aannamen, verdienden ze niet zoveel als mannen. Waar mannen in 1944 gemiddeld $54,54 per week verdienen, krijgen vrouwen een stuk minder: $31,21.
Als het eind van de oorlog nadert merkt de regering dat ongeveer 80 procent van de vrouwen ook na afloop van WOII wil blijven werken. Dit was echter niet de bedoeling. De mannen moesten na de oorlog weer de fabriek in. Om de vrouwen er toe te bewegen hun plek weer in te leveren werd een nieuwe campagne opgestart. In bioscopen was vanaf dat moment geregeld een reclame te zien waarin een Riveter vertelde dat ze haar arbeidsplek 'natuurlijk en blijmoedig' zou afstaan aan de mannen die straks weer zouden terugkeren'.
Hoewel veel vrouwen gehoor gaven aan die opdracht was ook een feministisch gevoel ontwaakt. Veel vrouwen beseften zich na de oorlogsjaren dat ze ook konden werken en daarmee financieel onafhankekijk konden zijn. Rosie the Riveter staat momenteel symbool voor het feministisch gedachtengoed. Rose Will Monroe, de vrouw die symbool stond voor de Riveter-campagne, keerde overigens niet terug naar de keuken. Zij bleef werken, onder meer als taxichauffeur.
Hoewel de vrouwen mannenbanen aannamen, verdienden ze niet zoveel als mannen. Waar mannen in 1944 gemiddeld $54,54 per week verdienen, krijgen vrouwen een stuk minder: $31,21.
Als het eind van de oorlog nadert merkt de regering dat ongeveer 80 procent van de vrouwen ook na afloop van WOII wil blijven werken. Dit was echter niet de bedoeling. De mannen moesten na de oorlog weer de fabriek in. Om de vrouwen er toe te bewegen hun plek weer in te leveren werd een nieuwe campagne opgestart. In bioscopen was vanaf dat moment geregeld een reclame te zien waarin een Riveter vertelde dat ze haar arbeidsplek 'natuurlijk en blijmoedig' zou afstaan aan de mannen die straks weer zouden terugkeren'.
Hoewel veel vrouwen gehoor gaven aan die opdracht was ook een feministisch gevoel ontwaakt. Veel vrouwen beseften zich na de oorlogsjaren dat ze ook konden werken en daarmee financieel onafhankekijk konden zijn. Rosie the Riveter staat momenteel symbool voor het feministisch gedachtengoed. Rose Will Monroe, de vrouw die symbool stond voor de Riveter-campagne, keerde overigens niet terug naar de keuken. Zij bleef werken, onder meer als taxichauffeur.
Held van de maand december: Rosie the Riveter (1942-1945)
In de loop van de oorlog werd in de VS de behoefte aan geschoold personeel zo groot dat er in de industrie een tekort ontstond aan arbeidskrachten. De productie van wapens, munitie, schepen en vliegtuigen nam een grote vlucht, terwijl tegelijkertijd veel mannen onder de wapenen werden geroepen. Daarom probeerden overheidscampagnes vrouwen tot betaalde arbeid te bewegen. Daar vrouwen tijdens de Grote Depressie van de jaren dertig openlijk waren ontmoedigd om buitenshuis te werken betekenden dergelijke campagnes een radicale breuk met het verleden.
Posters, artikelen, radioadvertenties, films en liedjes moesten de vrouwen overhalen om hun steentje bij te dragen aan de oorlogsinspanning, en tevens de bezwaren van hun echtgenoten tenietdoen. Een belangrijke rol in de campagne was weggelegd voor afbeeldingen van een doortastende vrouwenfiguur in overall, een figuur die ‘Rosie the Riveter’ werd genoemd, en waarvan enkele iconische posters algemene bekendheid verkregen.
Rosie was de ideale Amerikaanse vrouwelijke arbeider, die net zo gemakkelijk fabrieksarbeid verrichte als huishoudelijk werk. Zij was loyaal, efficiënt, patriottistisch, meegaand, en ook nog eens niet onaardig om te zien. Want ook al deden ze nu zwaar fabriekswerk, vrouwen moesten natuurlijk niet al te mannelijk worden. ‘[B]e feminine and ladylike even though you are filling a man’s shoes’, werd in een nieuwsbrief van een marinescheepswerf aanbevolen. Op de poster draagt een in werkkleding gehulde Rosie dan ook make-up en zien haar vingernagels er verzorgd uit. Een dergelijk beeld diende de vrouwen – en tevens hun echtgenoten – gerust te stellen dat werken in de fabriek niet ten koste hoefde te gaan van een vrouwelijke uitstraling.
In de praktijk was het natuurlijk niet eenvoudig om er tijdens lange werkdagen in een drukke, luidruchtige fabriek, of op een koude, vochtige en winderige scheepswerf nog verzorgd uit te blijven zien, maar dat had voor de meeste vrouwen tijdens werkuren ook geen prioriteit. De gebrekkige kinderopvang, de eentonigheid van het werk (met name in de munitiefabrieken), en het gevaar van het oplopen van pijnlijke brandwonden en elektrische schokken tijdens het werken met lasapparatuur vormden grotere problemen.
Afbeelding van 'Rosie the Riveter' op de cover van een tijdschriftBij alle nieuwe rollen die de vrouw tijdens de oorlog op zich nam, was steeds de onderliggende boodschap dat het allemaal slechts tijdelijk zou zijn. Enerzijds was Rosie een sterke vrouw die opgewassen was tegen haar nieuwe taken, anderzijds was de huisvrouw in haar nooit ver weg. Na terugkeer van de mannen zouden zij het werk in de fabrieken overnemen en konden de vrouwen weer opgewekt naar de keuken, zo was de gedachte. Het tijdschrift Ladies’ Home Journal meende de aspiraties van het grootse deel van de werkende vrouwen te verwoorden toen het in juni 1944 beweerde dat:
Posters, artikelen, radioadvertenties, films en liedjes moesten de vrouwen overhalen om hun steentje bij te dragen aan de oorlogsinspanning, en tevens de bezwaren van hun echtgenoten tenietdoen. Een belangrijke rol in de campagne was weggelegd voor afbeeldingen van een doortastende vrouwenfiguur in overall, een figuur die ‘Rosie the Riveter’ werd genoemd, en waarvan enkele iconische posters algemene bekendheid verkregen.
Rosie was de ideale Amerikaanse vrouwelijke arbeider, die net zo gemakkelijk fabrieksarbeid verrichte als huishoudelijk werk. Zij was loyaal, efficiënt, patriottistisch, meegaand, en ook nog eens niet onaardig om te zien. Want ook al deden ze nu zwaar fabriekswerk, vrouwen moesten natuurlijk niet al te mannelijk worden. ‘[B]e feminine and ladylike even though you are filling a man’s shoes’, werd in een nieuwsbrief van een marinescheepswerf aanbevolen. Op de poster draagt een in werkkleding gehulde Rosie dan ook make-up en zien haar vingernagels er verzorgd uit. Een dergelijk beeld diende de vrouwen – en tevens hun echtgenoten – gerust te stellen dat werken in de fabriek niet ten koste hoefde te gaan van een vrouwelijke uitstraling.
In de praktijk was het natuurlijk niet eenvoudig om er tijdens lange werkdagen in een drukke, luidruchtige fabriek, of op een koude, vochtige en winderige scheepswerf nog verzorgd uit te blijven zien, maar dat had voor de meeste vrouwen tijdens werkuren ook geen prioriteit. De gebrekkige kinderopvang, de eentonigheid van het werk (met name in de munitiefabrieken), en het gevaar van het oplopen van pijnlijke brandwonden en elektrische schokken tijdens het werken met lasapparatuur vormden grotere problemen.
Afbeelding van 'Rosie the Riveter' op de cover van een tijdschriftBij alle nieuwe rollen die de vrouw tijdens de oorlog op zich nam, was steeds de onderliggende boodschap dat het allemaal slechts tijdelijk zou zijn. Enerzijds was Rosie een sterke vrouw die opgewassen was tegen haar nieuwe taken, anderzijds was de huisvrouw in haar nooit ver weg. Na terugkeer van de mannen zouden zij het werk in de fabrieken overnemen en konden de vrouwen weer opgewekt naar de keuken, zo was de gedachte. Het tijdschrift Ladies’ Home Journal meende de aspiraties van het grootse deel van de werkende vrouwen te verwoorden toen het in juni 1944 beweerde dat:
De vrouwen die buitenshuis werkten, deden dat volgens de officiële versie om hun man en land te helpen. ‘I’m proud… my husband wants me to do my part’ stond te lezen op een rekruteringsposter, waarbij het woord ‘wants’ nadrukkelijk was onderstreept. In de regeringspropaganda werd uitgedragen dat de werkende vrouwen vooral gemotiveerd werden door patriottisme en niet door het salaris. De werkelijkheid was genuanceerder. Volgens een voormalige werkneemster van een granatenvullerij was het ontvangen van loon: 'een wonder, want daarvóór verdienden we niets. […] Nu hadden we geld om schoenen te kopen, de huur te betalen en nog iets op tafel te zetten ook. We waren gewoon blij dat we werk hadden.’Deze vrouwen ervoeren voor het eerst hoe het was om zelf geld te verdienen en om ook nog een leven buiten de deur te hebben.
Aan het einde van de oorlog kwam voor verreweg de meeste ‘Rosies’ ook een einde aan het dienstverband. Zodra ze niet meer nodig waren werden ze massaal ontslagen. Grote groepen vrouwen waren eigenlijk liever blijven doorwerken, al of niet in combinatie met een gezinsleven.
Aan het einde van de oorlog kwam voor verreweg de meeste ‘Rosies’ ook een einde aan het dienstverband. Zodra ze niet meer nodig waren werden ze massaal ontslagen. Grote groepen vrouwen waren eigenlijk liever blijven doorwerken, al of niet in combinatie met een gezinsleven.
De talrijke ‘Rosies’ die tijdens de oorlog zwaar, smerig en gevaarlijk werk in de oorlogsindustrie hebben verricht, en daarmee een niet onbelangrijke bijdrage aan de overwinning hebben geleverd, toonden zich bedreven in beroepen die voorheen tot het exclusieve domein van de man behoorden. Zij deden nieuwe kennis en vaardigheden op. Hoewel het moeilijk is vast te stellen in hoeverre de verhoogde arbeidsparticipatie van vrouwen tijdens de oorlogsjaren heeft bijgedragen aan de naoorlogse emancipatie, staat vast dat het blikveld van veel vrouwen blijvend werd verruimd. Ook al werkten ze na de oorlog niet langer in een ‘mannenbaan’, volgens een vrouw die in de vliegtuigbouw gewerkt had was het een ervaring geweest waar ze ook later profijt van bleven houden: 'Some of the Rosies did very heroic things. And they didn’t want to give up what they had experienced or achieved during their war work. But even as they left their jobs, I’m sure that a seed was planted, that women can be heroic.’
~ Jeroen Kemperman, NIOD
~ Jeroen Kemperman, NIOD
Hotel Den Helder 2013
Toeval ?..... ik geloof echt in toeval.
Tijdens mijn periode van opbouw van deze website heb ik een weekend geslapen in Hotel Den Helder.......
In de hal vond ik Rosie.......net een paar weken nadat ik dit verhaal op schrift had gesteld op deze site !
Links is de foto die ik heb geschoten in Mei 2013.
Tijdens mijn periode van opbouw van deze website heb ik een weekend geslapen in Hotel Den Helder.......
In de hal vond ik Rosie.......net een paar weken nadat ik dit verhaal op schrift had gesteld op deze site !
Links is de foto die ik heb geschoten in Mei 2013.